Toekomst van voeding
Het voedselvraagstuk is misschien wel het belangrijkste van alle grote thema’s. Enerzijds dreigt een gebrek aan ruimte om de toekomstige populatie te voeden. Anderzijds is overduidelijk dat ons huidige consumptiepatroon de aarde volledig overvraagt. De oplossing ligt - naast veranderend gedrag - in een combinatie van traditie en technologie.
Traditie + technologie = toekomst
In het boek ‘Wat schaft de toekomst’ beschrijft Amanda Little twee dominante stromingen. Enerzijds de industriële gedachte, waar met groot en geautomatiseerd materieel het land (en de zee) bewerkt wordt. Soms gepaard met de inzet van middelen waar niet iedereen het mee eens is, zoals genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s). Het risico op uitputting van de aarde is immers groot, laat staan de bijkomende gezondheidsrisico’s. Daar tegenover staat de gedachte dat we ‘de natuur meer het werk moeten laten doen’. De roep om circulaire en regeneratieve landbouw; een meer diverse inrichting van landbouwgronden (geen monocultuur), voedselbossen en meer plantbased voedsel. Met als bezwaar dat deze weg ontoereikend lijkt om de hele wereldbevolking te voeden. De waarheid - en daarmee de toekomst - ligt zoals zovaak in het midden, in de combinatie van beide werelden (technologie en traditie).
De landbouw; voer voor discussie
Nederland staat bekend om de landbouw. Nergens ter wereld komt zoveel voedsel per vierkante meter van het land. Dat klinkt fantastisch en is in eerste instantie ook iets om trots op te zijn. Maar er zitten veel meer kanten aan dat verhaal. Intensieve landbouw zorgt voor een hoge uitstoot van schadelijke stoffen en legt daarmee onder andere de bouw stil (vanwege stikstofwetgeving). De luchtverontreiniging is onevenredig groot en de grond raakt uitgeput. Welke alternatieven zijn er? Innovatieve boeren laten het zien dat er enorme kansen liggen om de klimaatuitdagingen van deze generatie aan te pakken: regeneratieve landbouw kan de bodem nieuw leven inblazen, koolstof opslaan en de biodiversiteit verbeteren.
Inspiratie: GROW
Het kunstwerk GROW van Daan Roosegaarde is een eerbetoon aan de schoonheid van de landbouw. GROW is geïnspireerd op wetenschappelijke lichtrecepten die de groei en veerkracht van planten verbeteren. Meestal merken we nauwelijks iets van de enorme gebieden op aarde die ons letterlijk voeden. GROW benadrukt het belang van innovatie in het landbouwsysteem: hoe kan geavanceerd lichtontwerp planten helpen om duurzamer te groeien? Hoe kunnen we van de boer de held maken?
Een plantbased toekomst?
Of er ooit een tijd komt dat we geen vlees meer eten is nog maar zeer de vraag. Toch zijn er meer en meer mensen die kiezen voor een geheel of gedeeltelijk ‘plantbased’ eetpatroon. Een snel groeiende doelgroep - met name in stedelijk gebied - vormt een interessante voedingsbodem voor veel nieuwe merken en bedrijven. Technologie en wetenschap speelt hierin een essentiële rol.
‘In het oosten van Nederland groeit een plantaardig ecosysteem van bijna tachtig fabrikanten, onderzoekers en investeerders die knutselen aan sappige vegabiefstukjes en schuimende havermelk. 'Dit kan het plantaardige Silicon Valley van de wereld worden.'
Tip: de foto is van Jack Bean, een vegan fastfood ‘keten’ uit Rotterdam.
Concept: Foodprint.ai
Duurzamer en gezonder boodschappen doen. Slimme adviezen op basis van jouw boodschappenlijst. FoodPrint berekent hoe gezond jouw boodschappen zijn. De app scant je boodschappenlijst en berekent de voedingswaarde (o.a. calorieën, vet, zout, suiker, vezels, eiwitten, koolhydraten). FoodPrint berekent de (negatieve) impact op de omgeving. De app kijkt naar verpakking, benodigde transport, waterverbruik, en de CO2 uitstoot.
Goede startpunten.
Kiss the Ground
Kiss the Ground is een film over de waarde van onze grond. Door intensieve landbouw, met name de inzet van kunstmest, pesticiden en de focus op één gewas (monocultuur), zijn we bezig de grond letterlijk uit te putten. Deze film laat zien dat het anders kan en moet, zodat we ook toekomstige generaties kunnen blijven voeden.
Boerderij De Eenzaamheid
Vlakbij Leiden ligt Boerderij De Eenzaamheid, een kaasboerderij die door 5 generaties boeren van de familie van Schie is groot gemaakt. Joost, generatie 6, stapte onlangs in om samen met zijn ouders de stap te maken naar regeneratieve landbouw. De plek wordt een broedplaats voor nieuwe ideeën. Een reis om van nabij te volgen.
Food by Design
Design bureau Ideo (bekend van design thinking) lanceerde een podcast serie over de toekomst van ons voedselsysteem. In deze 8-delige serie komen onderwerpen als vlees, afval, zeewier (kelp) en duurzame en eerlijke voedselsystemen aan de orde.
The Edible Country
The Edible Country is een initiatief uit Zweden, waar het hele land is omgetoverd tot een groot DIY-restaurant. In Zweden is natuurlijk gezond voedsel overal te vinden - in de bossen, zee, meren en weilanden. Op een aantal prachtige plekken in Zweden staan de tafels van The Edible Country. Deze zijn te reserveren met het idee dat je zelf je eigen ingrediënten bij elkaar vindt. In samenwerking met vier sterren koks zijn inspirerende menu's gemaakt.
TooGoodToGo
TooGoodToGo is een van oorsprong Deense app die is ontwikkeld om voedselverspilling tegen te gaan. Dankzij de app kun je voedsel kopen dat anders zou worden weggegooid door supermarkten, restaurants en andere verkooppunten. In Denemarken wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de app van TooGoodToGo (Tip: probeer de app eens bij Lagkagehuset, de bekendste bakkerijketen van het land). Wereldwijd zijn er (stand per eind 2022) al 17 miljoen voedselboxen ‘gered’. Sinds 2021 is het bedrijf ook buiten Europa actief.
Lofoten Seaweed
Lofoten Seaweed is de bekroonde onderneming van de Noorse Angelita Eriksen en de Nieuw Zeelandse Tamara Singer. Angelita groeide op in het dorpje Napp op de Lofoten, waar ze werkte in de kabeljauwvisserij. Ze is vanaf jongs af aan geïntrigeerd door zeewier als het voedsel van de toekomst. De Japanse moeder van Tamara gebruikte in vrijwel iedere maaltijd zeewier, deze kennis bracht ze mee naar Noorwegen, om vanuit daar puur en authentiek eten. De missie van Lofoten Seaweed is om de mogelijkheden van zeewier in de moderne keuken terug te brengen. De duurzaam gerunde onderneming werkt samen met diverse restaurants met een Michelinster. Het bedrijf heeft een klein proeflokaal en een restaurant in Napp. De verschillende wieren worden handmatig gewonnen in de Nappstraumen.
“De gemiddelde Amerikaanse boer is vandaag 63. Dat zal in de toekomst drastisch veranderen. Heel wat jonge mensen staan te popelen om hun opwachting te maken in de landbouw, en die willen inderdaad niet met hun rubber laarzen in de koeienstront staan. Dat zijn programmeurs en ingenieurs. Dat is de toekomst en een boer zal nooit meer die boer van vroeger zijn. Je kan dat betreuren, maar voor romantiek is hier geen plaats. Er gebeurt vandaag heel veel op korte tijd. Er wordt op alle vlak geïnnoveerd, omdat de klimaatwijziging dat vraagt, en dus ook op het vlak van ons voedsel.”
— Uit: Wat schaft de toekomst - Amanda Little